Ulgi pod ostrzałem od 2026. Mieszkaniówka, IP Box i auta – koniec wyjątków
Ministerstwo Finansów zapowiada szerokie uszczelnienie systemu podatkowego od 1 stycznia 2026 r. Projekt zmian w PIT i CIT (UD116) ma „wyrównać” zasady opodatkowania podobnych zdarzeń, lecz oznacza znaczące cięcia w popularnych preferencjach. Na celowniku są: ulga mieszkaniowa, darowizny aut po wykupie z leasingu oraz preferencja IP Box. Modyfikacje obejmą też ryczałtowy „estoński” CIT, amortyzację oraz rozliczanie samochodów.
Ulga mieszkaniowa
Największe emocje budzi nowa ulga mieszkaniowa. Dotąd – w oparciu o liberalną linię interpretacyjną KIS – ze zwolnienia po sprzedaży nieruchomości można było korzystać nawet przy posiadaniu innych lokali, jeśli środki przeznaczano na własne cele mieszkaniowe w ciągu trzech lat. Teraz preferencja ma przysługiwać wyłącznie podatnikom posiadającym jedną nieruchomość. Projekt doprecyzowuje definicję „własnych celów mieszkaniowych”, by wykluczyć zastosowanie ulgi dla zakupów o charakterze inwestycyjnym. Wyjątkiem mają być nieruchomości nabyte w spadku, a w małżeństwie przyjmuje się równe udziały we współwłasności jednej wspólnej nieruchomości. W tle pozostaje ogólna zasada: sprzedaż przed upływem pięciu lat od nabycia podlega 19-proc. PIT.
Zniknie także popularna „furtka” przy darowiźnie samochodów wykupionych z leasingu. Po zmianach sprzedaż auta otrzymanego w darowiźnie od najbliższej rodziny bez podatku będzie możliwa dopiero po 3 latach od dnia darowizny. Ma to ograniczyć transfer majątku w celu uniknięcia opodatkowania przy zbyciu.
Radykalne zmiany
Radykalnie zmieni się IP Box. Z 5-proc. stawki dla dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej skorzystają tylko podatnicy zatrudniający co najmniej trzy niepowiązane osoby fizyczne. W praktyce preferencja przestanie obejmować typową jednoosobową działalność programistów; jednocześnie rozszerzona zostanie podstawa daniny solidarnościowej o dochody z IP Box.
Modyfikacje dotkną także „estońskiego” CIT. Katalog ukrytych zysków ma objąć opłaty z umów najmu, dzierżawy i podobnych – zwłaszcza wobec podmiotów powiązanych – aby utrudnić wyprowadzanie zysków. Doprecyzowana będzie definicja wydatków niezwiązanych z działalnością (m.in. koszty bez celu zarobkowego oraz opłaty o charakterze sankcyjnym). Ryczałtowcy świadczący usługi podmiotom powiązanym zapłacą 17% przychodu, by ograniczyć obniżanie podstawy opodatkowania dywidend poprzez „usługi dla własnej spółki”.
W amortyzacji MF wprowadzi zakaz wstecznego obniżania lub podwyższania stawek po złożeniu zeznania rocznego. Zasada ma zostać ujednolicona: odpisy podatkowe nie mogą przewyższać bilansowych. Dodatkowo zmienią się limity dla aut – dla pojazdów o emisji CO₂ powyżej 50 g/km limit amortyzacji ma wynieść 100 tys. zł, co ograniczy rozliczenie kosztów przy samochodach spalinowych.
Resort podkreśla, że celem jest „sprawiedliwość podatkowa”, lecz szybkie tempo wejścia w życie regulacji oznacza konieczność dostosowania modeli rozliczeń zarówno u osób fizycznych, jak i przedsiębiorców.